2020
9 Ocak
Çin’in CDS’si (Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi) Zatüre Nedenini Yeni Bir Koronavirüs Olarak Duyuruldu
Çin sağlık yetkilileri 31 Aralık 2019 tarihinde Wuhan şehrinde tamamen bilinmeyen bir etiyolojiye sahip yeni bir grup zatüre vakası bildirdiler. Vakaların çoğunun ortak noktası Wuhan’da bulunan Güney Çin Deniz Ürünleri Şehir Market’inden ürün almalarıydı. Bunun üzerine Çin tarafından yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkez (CDS)’i tarafından 57 hastada görülen zatüre nedeninin sonucunda 15’inde tespit edilen yeni bir koronavirüs olduğu duyuruldu. Yapılan açıklamada virüsün insanlar arası bulaşılıcılığı olduğu belirtildi. Aynı zamanda bu virüsün SARS kadar ölümcül görünmediğini de belirttiler. Dünya Sağlık Örgütü 11 Şubat 2020 tarihinde bu bilgiyi doğruladı ve solunum hastalığına sebep olan 2019-nCoV resmi olarak COVID-19 olarak duyuruldu.
13 Ocak
Kurbağaların Kök Hücreleri Kullanılarak Dünya’nın İlk Yaşayan ve Kendi Kendini İyileştiren Robotları Geliştirildi
Vermont Üniveristesi ve Tufts Üniversitesi’nin araştırmacıların ortak çalışmaları sonucu Xenobots olarak adlandırılan Dünya’nın ilk yaşayan ve kendini iyileştirebilen robotları tasarlandı. Afrika pençeli kurbağanın (Xenopus laevis) embriyolarından üretilen biyolojik robotlar bir milimetre boyundalar. Bu robotlar, hem bir arada hem de bağımsız hareket edebilmeleri ve kendi kendine iyileştirilebilmeleri sayesinde uzun süre hayatta kalabilme özellikleri nedeniyle oldukça ilgi çektiler. Bu robotların seçiminde yapay bir evrimsel sürece maruz kalacak şekilde en iyinin seçildiği çok iyi algoritmalar üretilmiştir.Bunların hasta vücuduna ilaç taşıma noktasında çok faydalı araçlar olacaklarına dair birçok farklı fikir olduğu söylenebilir.
29 Ocak
Dünya’nın En Büyük Güneş Teleskopu İle Güneşin İlk Ayrıntılı Görüntüleri Çekildi
Güneş’in şimdiye kadar çekilmiş en ayrıntılı görüntüleri dev bir teleskop sayesinde elde edildi. ABD’nin Hawaii Adası’na bağlı Maui Adası’ndaki bir yanardağın zirvesine yerleştirilen Inouye Teleskopu, 30 kilometre çözünürlüğe sahip. Çekilen fotoğraflarda Güneş’in yüzeyinde, her biri Fransa’nın yüzölçümü büyüklüğünde, 6.000 derece sıcaklığa sahip altın renkli tanecikler görülüyor. Sıcaklığın yüksek olduğu bölgeler parlak görünürken, daha düşük sıcaklıktaki alt bölgeler komşu taneciklerle gölgeli bir sınır oluşturuyor. Bilim insanları bu ayrıntılı görüntülerin, Güneş’in davranışlarının daha iyi anlaşılmasına ve faaliyet döngüsünün daha doğru tahmin edilmesine yardımcı olacağını düşünüyorlar.
13 Mart
ABD ve Çin’de COVID-19 Aşı Güvenlik Testleri Başladı
Yeni tip koronavirüse (SARS-CoV-2) karşı etkili olabilecek ilacı bulmak için ülkeler arasında yarış sürerken Çin’in aşı için klinik araştırmaların ilk aşamasına başladığı öğrenildi. Çin hükümeti tarafından finanse edilen projede ilk gönüllülere aşı yapıldı. ABD’de de gönüllü olmayı kabul edenler test amaçlı aşılanmıştı.
7 Mayıs
Yapay Kloroplastlar Güneş Işığını ve Karbondioksiti Organik Bileşiklere Dönüştürdü
Bilim adamları güneş ışığını hasat etmek için hücrelerin dışında çalışan ve elde edilen enerjiyi karbon dioksiti (CO2) enerji açısından zengin moleküllere dönüştürmek için kullanan yapay bir kloroplast yaptığını bildirdiler. Bunu ıspanak bitkilerinin ışık hasat makinelerini dokuz farklı organizmadan gelen enzimlerle birleştirerek gerçekleştirdiler. Araştırmacılar, güçlendirilmiş fotosentez sistemlerinin sonunda CO2‘yi doğrudan yararlı kimyasallara dönüştürebileceğini veya genetiği değiştirilmiş bitkilerin normal olanlardan 10 kat daha fazla atmosferik CO2‘yi emmesine yardımcı olabileceğini umuyorlar.
22 Temmuz
Amerika’da İnsan Varlığına İlişkin En Eski Kanıt Bu
Araştırmacılar, Amerika’nın en erken iskanı için yaygın olarak kabul edilen tarihin neredeyse iki katını, yani yaklaşık 33.000 yıl önce orada yaşam olduğunu ileri sürüyor. Sonuçlar, Meksika’nın merkezindeki yüksek rakımlı kaya sığınağı Chiquihuite Mağarası’ndaki çalışmalara dayandırılıyor. Arkeologlar mağaranın insanlar tarafından en az 20.000 yıl boyunca kullanıldığını gösteren binlerce taş alet buldular. Yapılan keşif üzerine Prof. Higham: “Taş alet kanıtları çok ama çok ikna edici. Herkes kasten üretilmiş taş aletler olduğunu ve bir sürü olduğunu görebilir. Tarihlemeler çok sağlam. Ve bu yüzden, çok heyecan verici bir yer.” şeklinde bir açıklama yapmıştır.
13 Eylül
Venüs’te “Fosfin Gazı” Bulundu
Uluslararası astronotlardan oluşan bir ekip tarafından Hawaii ve Şili’nin Atmaca Çölü’ndeki teleskoplar kullanarak gözlemelenen Venüs’ün bulut tepelerinin zehirli, kötü kokulu bir gaz olan fosfin gazı içerdiğine dair bulgular elde edildi. Fosfin gazının sadece biyolojik işlemler sonucunda oluşturulabilmesi gerçeği bunun Venüs’te önemli bir yaşam belirtisi olduğunu düşündürdü. Ancak araştırmacılar Nature Astronomy’de yazdıkları yazıda fosfin varlığının tam olarak Venüs’te yaşam varlığını kanıtlayamayacağını vurgulamış ve aynı şekilde bulutların çok asidik olmasından kaynaklı olarak fosfinin çok hızlı yok edildiğini ve bu sebeple onu yeniden oluşturan bir şeyin varlığından söz etmişlerdir. Bunun nedenini açıklamak üzere yapılan bazı modelleme hesaplamaları sonucu, Venüs’te anormal ve açıklanmayan bir kimya olduğu sonucuna varıldı.
28 Eylül
Mars’ta Dört Yeraltı Gölü Keşfedildi
Mars’ta güney kutbu yakınlarında dört yeraltı gölü keşfedildi. Son keşif, 2003’ten beri Kızıl Gezegen’in yörüngesinde dönen Avrupa Uzay Ajansı’nın Mars Express aracındaki radar enstrümanları sayesinde yapıldı. Bu göllerden birinin mevcudiyetine dair ilk sinyaller 2018’de alınmıştı. Mars’ın çok ince bir atmosfere sahip olması sebebiyle yüzeyinde sıvı suyun bulunması neredeyse imkansız. Fakat su, yeraltında sıvı halde var olabiliyor. Araştırmacılar suyun tuz oranının çok yüksek olduğunu ve bu sayede donmadan kalabildiğini tahmin ediyor. Mars’ta yapılan bu keşfin bilim insanlarının Antarktika, Kanada ve Grönland gibi bölgelerde buzulların altındaki gölleri keşfetmek için kullanılan bir inceleme tekniğini Mars’ta kullanmaya karar vermesiyle gerçekleştirilmiştir.
10 Kasım
Türk Bilim İnsanları Uğur Şahin ve Özlem Türeci Öncülüğünde Herkesin Beklediği Korona Aşısı Geliştirildi
Uğur Şahin ve Özlem Türeci’nin 2008 yılında Almanya’nın Mainz kentinde kurdukları BioNTech ve şirket ortağı Pfizer geliştirdikleri aday aşının enfeksiyonu önlemede %90’dan fazla etkili olduğunu belirtti. Aşının en ilgi çeken noktası daha önce onaylanmamış bir teknoloji olan ve insanlarda aşılandıktan sonra bağışıklık tepkisi oluşmasına sebep olan mRNA aşısı olmasıydı.
10 Aralık
2020 Nobel Kimya Ödülü Gen Düzenleme Alanındaki Öncü Çalışmaları Nedeniyle Emmanuella Charpentier ve Jennifer Doudna’ya Verildi
Aralık ayında verilen Nobel Ödülleri’nden Emmanuella Charpentier ve Jennifer Doudna Kimya alanında Nobel almaya hak kazandı. Bu iki bilim insanı CRISPR adı verilen ve belirsiz bir bakteriyel bağışıklık mekanizmasını her şeyin genomlarını basit ve çok az maliyetli olarak düzenleyebilme imkanı sağlayan bir araca dönüştürmeyi başardılar. Charpentier 2011 yılında keşfini duyurduktan sonra Doudna ile işbirliği yaptı ve ikili 2012 yılında Science Dergisi’nde yayınladıkları makalede CRISPR – Cas9 sisteminin bileşenlerinin izole edilebileceğini ve bunların test tüpünde çalışacak şekilde uyarlanması sonucu DNA’da belli bölgelerin kesmek üzere programlanabildiğini gösterdiler. Özellikle daha önce yalnızca iki kadına Nobel ödülü verilmemiş olması bunu başaran Emmanuella Charpentier ve Jennifer Doudna’nın birçok insana umut olmasını sağlamıştır. CRISPR teknolojisi bilim dünyasında son zamanların en popüler teknolojisi olma özelliğini hala korumakta ve çok farklı alanlara farklı perspektifler katmaya devam etmektedir.
Kaynakça:
Amerika’da En Az 30.000 Yıllık İnsan Kanıtları Bulundu | Arkeofili. (n.d.). Arkeofili. Retrieved February 16, 2021, from https://arkeofili.com/amerikada-en-az-30-000-yillik-insan-kanitlari-bulundu/
Artificial Chloroplasts Turn Sunlight And Carbon Dioxide Into Organic Compounds. Science | AAAS. Retrieved February 16, 2021, from https://www.sciencemag.org/news/2020/05/artificial-chloroplasts-turn-sunlight-and-carbon-dioxide-organic-compounds
Astronomers Spy Phosphine On Venus, A Potential Sign Of Life. (2020, September 17). Astronomy.com. Retrieved February 16, 2021, from https://astronomy.com/news/2020/09/astronomers-spy-phosphine-on-venus-a-potential-sign-of-life
CRISPR, The Revolutionary Genetic ‘scissors,’ Honored By Chemistry Nobel. (2020, October 7). Science | AAAS. Retrieved February 16, 2021, from https://www.sciencemag.org/news/2020/10/crispr-revolutionary-genetic-scissors-honored-chemistry-nobel
Çin Koronavirüsün Aşısı İçin Klinik çalışmalara Başladı. (2020, March 22). Deutsche Welle. Retrieved February 16, 2021, from https://www.dw.com/tr/%C3%A7in-koronavir%C3%BCs%C3%BCn-a%C5%9F%C4%B1s%C4%B1-i%C3%A7in-klinik-%C3%A7al%C4%B1%C5%9Fmalara-ba%C5%9Flad%C4%B1/a-52880382
EpiCentro. (n.d.). International Outbreak Of Novel SARS-CoV-2 Coronavirus Infection. Retrieved February 16, 2021, from https://www.epicentro.iss.it/en/coronavirus/sars-cov-2-international-outbreak
Fox, K., & CNN, P. (2020, November 10). The Scientists Who Developed The Covid-19 Vaccine Are A Turkish-German Power Couple. CNN. Retrieved February 16, 2021, from https://edition.cnn.com/2020/11/10/europe/biontech-pfizer-vaccine-team-couple-intl/index.html
Huge Lake Found Beneath Surface Of Mars. (2018, July 25). The New Daily. Retrieved February 16, 2021, from https://thenewdaily.com.au/life/science/2018/07/26/mars-lake-discovery
Life On Venus? (n.d.). SETI Institute. Retrieved February 16, 2021, from https://www.seti.org/life-on-venus
Hakkımızda
Auraxis, bilime vurgu yaparak latince aurora (şafak) ve axis (eksen) kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuş “bilimi aydınlığa taşıyan” anlamına gelir.
İletişime Geçin
- blog.auraxis@gmail.com
Blog Auraxis 